Globalizacija je uticala i na određene aktivnosti organizovanih kriminalnih grupa čiji je cilj da na što brži način doću do veće količine novca. Tako je došlo i do velikih mogućnosti i nelegalnog tržišta za krijumčarenja širom svijeta. Glavna „roba“ kriminalnih grupa, zbog koje je i nastao rat između kotorskih klanova „škaljaraca“ i „kavčana“, jeste kokain. Lučki gradovi glavna su meta pripadnika klanova, jer im je morski put najprofitabilniji i najprilagodljiviji za krijumčarenje droge. U tome glavnu ulogu imaju njihove veze i njihovi saradnici kao što su, u nekim slučajevima, članovi posade brodova.

Kako je navedeno u izvještaju Globalne inicijative protiv transnacionalnog organizovanog kriminala pod nazivom „Globalna nezakonita ekonomija“, infrastrukturna čvorišta – vazdušna, pomorska i kopnena putovanja, kao i trgovina, posebno su ranjive i na udaru kriminalnih organizacija.

– Rast trgovine upotrebom brodskih kontejnera, na primjer, pomogao je ilegalno kretanje robe. Do 2019. godine bilo je oko 811 miliona kontejnera širom svijeta. Sami obim trgovine izuzetno otežava nadzor: više od 90 odsto svjetske trgovine ide preko kontejnera, a kontroliše se samo oko dva odsto. Broj komercijalnih avio-kompanija i letova takođe je doživio sličan rast: do 2018. godine Internacionala organizacija civilnog vazduhoplovstva saopštila je da ukupan broj putnika koji se prevoze na redovnim linijama porastao na 4,3 milijarde – brojka koja se, prije pandemije, trebala udvostručiti na svakih 15 godina – konstatovano je u izvještaju.

Prema tom dokumentu, putovanja avionom bila su ključni način transporta nezakonite robe, što u većini slučajeva ostaje neotkriveno. Povremene vijesti o senzacionalnim slučajevima koji se tiču uglavnom međunarodnih aerodroma i krijumčarenja droge, ali i proizvodi od divljih životinja, predstavljaju samo mali dio nedozvoljenog kretanja robe koje se odvija na taj način.

– Štaviše, brzi rast interneta i stvaranje zona slobodne trgovine, nadležnosti za privatnost, znatno je smanjilo sposobnost vlada da regulišu krijumčarenje dozvoljenih i nedozvoljenih vrsta robe. Od 1986. godine broj zona slobodne trgovine porastao je sa 176 na više od 3 500 danas. Ove zone, gdje su nadzor i regulacija loši, nude polaznu tačku za miješanje ilegalne robe u dozvoljenim lancima snabdijevanja – ukazali su iz Globalne inicijative.

Ali, kako su istakli, i prekomjerna regulacija takođe može predstavljati problem. Previše birokratskih procedura, povećanje broja granica i pojačano granično obezbjeđenje, kao i visoki porezi, stvaraju podsticaje za ilegalnu trgovinu. Razvojni projekti, poput gradnje, takođe predstavljaju mogućnost za kriminalne grupe.

Ž.B.

---

Pandemija uticala na prihode
Zaključavanje izazvano pandemijom virusa korona stvorilo je dublješokove za globalne ekonomije nego prethodni globalni poremećaji. Sve to je imalo veliki uticaj na logističke operacije kriminalnih grupa. I zatvaranje preduzeća isušilo je prihode za iznude od strane kriminalnih grupa. Ali, postpandemijski oporavak takođe će otvoriti mogućnosti kriminalnim grupama da iskoriste ekonomske poteškoće izazvane pandemijom i glavne prilive kapitala dizajnirane da ih ublaže, piše u izvještaju.